Nhân kỷ niệm 93 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2018) và thực hiện kế hoạch công tác năm 2018, ngày 20 tháng 6 năm 2018, tại thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (Viện Hàn lâm) và Liên Chi hội Nhà báo Viện Hàn lâm (Liên Chi hội) tổ chức hội thảo với chủ đề “Hình thức trình bày Tạp chí theo chuẩn quốc tế”.
Tham dự hội thảo có PGS.TS. Bùi Nhật Quang, Ủy viên dự khuyết Ban chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS.TS. Phạm Văn Đức, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, Chủ tịch Liên Chi hội; GS.TS. Đặng Nguyên Anh, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn, Phó Chủ tịch Liên Chi hội; đại diện lãnh đạo các ban chức năng; đại diện Thường vụ Đảng ủy, Công đoàn, Đoàn Thanh niên; Tổng biên tập, Phó Tổng biên tập các tạp chí trực thuộc Viện Hàn lâm cùng các cán bộ làm công tác tạp chí tại các tạp chí thuộc Viện Hàn lâm, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam.
Thay mặt Lãnh đạo Viện Hàn lâm, phát biểu khai mạc, GS.TS. Phạm Văn Đức nhiệt liệt chào mừng sự góp mặt đông đảo của các đại biểu tham dự; đồng thời ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp to lớn của các Tạp chí chuyên ngành trong việc công bố những sản phẩm nghiên cứu của Viện Hàn lâm nói chung và của giới những người làm công tác nghiên cứu xã hội và nhân văn nói riêng. Theo đó hầu hết các Tạp chí đều được hội đồng ngành và hội đồng chức danh nhà nước xếp vào điểm cao nhất. Qua đó đã khẳng định được vị trí, vai trò của Tạp chí cũng như thể hiện vị thế của Viện Hàn lâm trong giới khoa học. Bên cạnh đó, GS Chủ tịch Liên Chi hội cũng khẳng định tầm quan trọng của việc gắn kết chặt chẽ hoạt động nghiên cứu khoa học với công tác Tạp chí và Tạp chí là địa chỉ để triển khai các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học trong tương lai.
Qua đó, GS.TS. Phạm Văn Đức nhấn mạnh đến mục đích của hội thảo hướng tới thảo luận những công việc của Tạp chí, đặc biệt thống nhất cơ bản về hình thức, thể thức trình bày các tạp chí trong toàn Viện Hàn lâm, nâng cao tính chuyên nghiệp trong trình bày bài viết theo hướng chuẩn quốc tế.
Trong trình bày báo cáo tổng kết công tác Tạp chí của Liên Chi hội Nhà báo Viện Hàn lâm, thay mặt Ban Chấp hành Liên Chi hội, PGS.TS. Nguyễn Hữu Sơn đã điểm lại khái quát sơ lược công tác giữa nhiệm kỳ 2015-2018 cũng như đánh giá các hoạt động của Liên Chi hội năm 2017-2018.
Qua 03 năm thực hiện định hướng, kế hoạch, nhiệm vụ đã nêu ra từ đầu kỳ Đại hội vào tháng 6/2015 tại Đồ Sơn, liên tục trong ba năm, Liên Chi hội đã tổ chức thường kỳ các đợt tổng kết công tác tạp chí kết hợp với Hội nghị khoa học theo từng chuyên đề: Đổi mới và nâng cấp tạp chí khoa học xã hội theo tiêu chuẩn quốc tế vào năm 2016; Công tác Tạp chí và Xuất bản năm 2017. Qua đó, Liên Chi hội đã và sẽ tiếp tục hoạt động theo đúng tôn chỉ, mục đích, nhiệm vụ và phạm vi; đồng thời luôn chú ý lồng ghép công tác tạp chí trong kế hoạch hoạt động chung của Viện Hàn lâm tương ứng là mô hình các đơn vị tạp chí gắn với từng cơ quan, viện chuyên ngành cụ thể.
Tổng kết và đánh giá tình hình hoạt động của 34 tạp chí trong một năm qua là những cố gắng nổi bật cũng như sự định hướng, chuyển động, sự trỗi dậy, sự phát triển khá mạnh mẽ ở tất cả các tạp chí theo yêu cầu tiêu chuẩn quốc tế, tuy nhiên vẫn tồn tại một số hạn chế (thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất…). Nhiều vấn đề quan trọng đã và đang được đặt ra như mối quan hệ giữa tạp chí in giấy và tạp chí mạng; vai trò khối tạp chí quyền uy, chủ chốt của Viện Hàn lâm trong hệ thống các tạp chí khoa học của các trường đại học và trung tâm khoa học lớn trong cả nước; mối quan hệ giữa các tạp chí với hệ thống đề tài cấp Bộ, cấp Nhà nước và với chính đội ngũ nghiên cứu trong từng Viện; hoạt động tạp chí góp phần phát triển đội ngũ chuyên gia bậc cao, phục vụ công tác đào tạo cán bộ khoa học trẻ, trong đó có nhiệm vụ bồi dưỡng các biên tập viên trẻ vẫn đang là vấn đề cần được quan tâm, cần tiếp tục được cải tiến, xây dựng theo định hướng chuẩn mực quốc tế…
Hội thảo nhận được 24 báo cáo, trong đó có 05 tham luận được trình bày (PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà, Tổng biên tập Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam; Đại diện Tạp chí KHXH thành phố Hồ Chí Minh – ThS. Phạm Kim Thoa; TS. Nguyễn Hữu Mùi, Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Hán Nôm; TS. Lương Thu Hằng, Phó Tổng biên tập Tạp chí Phát triển bền vững Vùng; TS. Nguyễn Đình Hòa, Tổng biên tập Tạp chí Triết học) tập trung vào những nội dung: Hình thức trình bày các tạp chí khoa học theo thông lệ quốc tế (chính tả, bài báo khoa học, cách ghi chú, nguồn, tài liệu tham khảo); Một số kinh nghiệm về đăng bài ở Tạp chí Hán Nôm và tạp chí nước ngoài.
Tại Hội thảo, liên quan đến công tác Tạp chí của Liên Chi hội, các đại biểu được lắng nghe phần trình bày báo cáo quy định mới về cấp, đổi thẻ Nhà báo do PGS.TS. Phạm Minh Phúc, Phó Trưởng ban Ban Tổ chức – Cán bộ trình bày cùng nhiều ý kiến chia sẻ một số kinh nghiệm về nâng cao nghiệp vụ Tạp chí; cần đẩy mạnh nâng cao chất lượng nội dung bài viết; kiến nghị phần mềm chống sao chép, có cơ chế để các tạp chí trong toàn Viện Hàn lâm phối hợp bổ sung nguồn dữ liệu; nâng cao chất lượng của đội ngũ biên tập viên; tăng cường sự kết nối giữa các nhà khoa học và công tác tạp chí trong việc công bố sản phẩm nghiên cứu; tổ chức các lớp nghiệp vụ chuyên môn về báo chí…Bên cạnh đó, đại diện của các tạp chí cũng tích cực thảo luận về hình thức trình bày các tạp chí thuộc Viện Hàn lâm theo chuẩn quốc tế; phân tích hạn chế, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra; thống nhất hình thức trình bày đối với tạp chí thuộc Viện Hàn lâm trong thời gian tới.
Trên cơ sở tổng hợp các ý kiến thảo luận của các đại biểu tham dự, phát biểu Tổng kết Hội thảo, GS.TS. Phạm Văn Đức đề nghị các Ban chức năng thuộc Viện Hàn lâm thực hiện nghiêm túc việc xét duyệt hồ sơ cấp thẻ nhà báo; tìm hiểu rõ các qui định về thu phí bài đăng Tạp chí, tạo cơ chế chung trong toàn Viện Hàn lâm. GS Chủ tịch Liên Chi hội bày tỏ mong muốn, các lãnh đạo Tạp chí nêu cao tinh thần trách nhiệm, kiểm soát chất lượng kết quả nghiên cứu, từng bước nâng cao chất lượng nội dung bài viết…. Qua đó giao nhiệm vụ cho Tổng biên tập Tạp chí KHXH Việt Nam – PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà sẽ hoàn thiện bản tổng hợp của đề tài, viết thành bản “cẩm nang” ngắn gọn dành cho cán bộ biên tập; đề nghị các Tạp chí chấp hành nghiêm chỉnh các qui định của Viện Hàn lâm về việc gửi, trao đổi tạp chí, công tác phản biện; tích cực đẩy mạnh trao đổi cũng như tăng cường hơn nữa sự hợp tác giữa các đồng chí Tổng biên tập, Phó Tổng biên tập trong Viện Hàn lâm.
Hội thảo diễn ra thành công tốt đẹp, là diễn đàn trao đổi hữu ích của giới những người làm công tác Tạp chí nói riêng và giới khoa học xã hội và nhân văn trong toàn Viện Hàn lâm nói chung. Qua đó, những ý kiến đóng góp thiết thực, phản biện sâu sắc cùng những sáng kiến được thảo luận tại Hội thảo sẽ góp phần quan trọng trong việc kiện toàn công tác tổ chức, xây dựng và nâng cao chất lượng các tạp chí trong thời gian tới.