SAPA – Ngày 14/12/2023, tại Sa Pa, Lào Cai, Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng (IRSD) – Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam tổ chức Hội thảo: “Phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh ở vùng biên giới đất liền: kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam”.
Tham dự hội thảo, về phía khách mời có Ông Vương Trinh Quốc, Trưởng ban, Ban Quản lý các Khu kinh tế tỉnh Lào Cai; đại diện các Sở, ngành thuộc thị xã Sa Pa.
Về phía đại biểu quốc tế tham dự online có Ông Ky Sereyvath, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Trung Quốc, Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia; Ông Atul Aneja, Tổng biên tập Tạp chí Narrative, Ấn Độ.
Về phía Viện Nghiên cứu phát triển bền vững Vùng có TS. Lê Văn Hùng, Phó Viện trưởng Phụ trách Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng; TS. Đỗ Tá Khánh, Phó Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng. Đồng tham dự hội thảo gồm có các nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách, những người quan tâm đến lĩnh vực phát triển bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới.
Toàn cảnh Hội thảo
Hội thảo “Phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh ở vùng biên giới đất liền: kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam” được tổ chức trong khuôn khổ triển khai đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ: “Kinh nghiệm quốc tế về phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh ở vùng biên giới đất liền” do TS. Đỗ Tá Khánh làm chủ nhiệm, thuộc Chương trình trọng điểm cấp Bộ “Nghiên cứu tổng thể vùng biên giới đất liền ở Việt Nam góp phần phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo an ninh, chính trị trong điều kiện hiện nay”.
Hội thảo được chia thành 03 phiên: Phiên thứ nhất “Kinh nghiệm quốc tế về phát triển kinh tế vùng biên giới đất liền”; Phiên thứ hai “Kinh nghiệm quốc tế về phát triển xã hội vùng biên giới đất liền”; Phiên thứ ba “Kinh nghiệm quốc tế về đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng biên giới đất liền”. Tại Hội thảo, các đại biểu đã được nghe các bài tham luận cũng như những ý kiến trao đổi hết sức thẳng thắn, cởi mở. Đây là diễn đàn để các chuyên gia, các nhà khoa học trao đổi về các vấn đề phát triển bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng biên giới đất liền.
Phát biểu tại Hội thảo, TS. Lê Văn Hùng, Phó viện trưởng Phụ trách Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng nhấn mạnh: “Tại Việt Nam, vùng biên giới đất liền đã được duy trì hòa bình và phát triển với ba nước láng giềng, gồm Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ở phía Bắc, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào ở phía Tây và Vương quốc Campuchia ở phía Tây Nam. Với đường biên giới đất liền rất dài, địa hình khá hiểm trở với ba nước bạn, đặc biệt là với Trung Quốc và Lào, trong những năm gần đây, đường biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và các nước bạn đã có nhiều chuyển biến tích cực nhờ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước. Hầu hết đường biên giới trên đất liền của Việt Nam được phân định rõ ràng, tạo điều kiện cho việc thúc đẩy biên mậu, ổn định trật tự xã hội và đảm bảo an ninh quốc phòng. Tuy nhiên, tại các vùng biên giới còn nhiều dư địa để phát triển cũng như nhiều thách thức còn tồn tại cần được giải quyết để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội”.
TS. Lê Văn Hùng – Phó Viện trưởng phụ trách phát biểu tại Hội thảo
Phát biểu tại Hội thảo, TS. Đỗ Tá Khánh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng: “Kinh tế vùng biên giới đã có những thay đổi nhiều mặt so với trước đây, nhất là cơ sở hạ tầng giao thông và các cửa khẩu phục vụ cho giao thương, thương mại xuyên biên giới đang ngày càng trở nên sôi động. Các quốc gia tham gia ngày càng nhiều vào các Hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Tại Đông Nam Á, ASEAN đã và đang thực hiện xây dựng một Cộng đồng ASEAN với sự dỡ bỏ các hàng rào thuế quan và nhiều trở ngại trong việc lưu chuyển qua biên giới giữa các quốc gia thành viên. Các nước trong khu vực Tiểu vùng sông Mekong gồm Myanmar, Thái Lan, Lào và Việt Nam đã xây dựng Hành lang kinh tế Đông – Tây (EWEC) nhằm thúc đẩy thương mại và đầu tư, trong đó các vùng biên giới được đầu tư xây dựng thành các khu vực kinh tế cửa khẩu”.
TS. Đỗ Tá Khánh - Phó Viện trưởng, Chủ nhiệm đề tài phát biểu tại Hội thảo
Trao đổi tại Hội thảo, ÔngVương Trinh Quốc, Trưởng ban, Ban Quản lý các Khu kinh tế tỉnh Lào Cai chia sẻ: Lào Cai có 182,086 km đường biên giới trên đất liền tiếp giáp với tỉnh Vân Nam (Trung Quốc), có vị trí địa kinh tế, chính trị quan trọng, nằm trên tuyến hành lang kinh tế Côn Minh - Lào Cai, là “cầu nối” không chỉ của Việt Nam mà của cả các nước ASEAN với thị trường tỉnh Vân Nam và miền Tây Nam (Trung Quốc), là trung tâm của hành lang Bắc - Nam trong hợp tác với các nước tiểu vùng sông Mê Kông (GMS); có điều kiện giao thông thuận lợi với đủ loại hình mang tính kết nối quan trọng với các tỉnh trong vùng và quốc tế như đường bộ; đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai nối với Côn Minh, Trung Quốc; đường thủy và tương lai gần là đường hàng không với Sân bay Lào Cai.
ÔngVương Trinh Quốc, Trưởng Ban Quản lý các Khu kinh tế tỉnh Lào Cai chia sẻ tại Hội thảo
Ban quản lý khu kinh tế Lào Cai cũng ký kết biên bản ghi nhớ với cửa khẩu huyện Hà Khẩu (Vân Nam, Trung Quốc). Hai bên đã thống nhất tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng cửa khẩu, đặc biệt là đẩy nhanh xây dựng cửa khẩu thông minh, nâng cao hiệu suất thông quan, rút ngắn quy trình thông quan, giảm chi phí thông quan; phối hợp thúc đẩy ứng dụng kỹ thuật thông tin trong vận hành cửa khẩu, chia sẻ cách làm, kinh nghiệm trong xây dựng cửa khẩu thông minh và cửa khẩu số, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất - nhập cảnh; phối hợp với các cơ quan liên quan báo cáo cấp trên để khôi phục, mở lại lối mở Lồ Cố Chín (Việt Nam) - Lao Kha (Trung Quốc), cửa khẩu Mường Khương (Việt Nam) - Tân Điếm (Trung Quốc). Hai bên cũng thúc đẩy phát triển ngành thương mại điện tử qua biên giới, xây dựng địa điểm thanh khoản hàng thương mại điện tử qua biên giới tại Cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành (Việt Nam)…
Đồng thời, với việc tạo cơ chế thu hút các nhà đầu tư cùng hợp tác kinh doanh theo các hình thức đối tác công tư là tiền đề hết sức quan trọng, góp phần phát triển và tăng trưởng kinh tế, giảm tỷ lệ hộ nghèo xuống đáng kể và người dân vùng biên đã thực hiện định cư lâu dài, ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, các vùng biên giới vẫn là những vùng có điều kiện kinh tế khó khăn nhất cả nước, đặc biệt cư dân ở những vùng này chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số và sinh kế chủ yếu dựa vào nông nghiệp. Do đó, giảm nghèo và thu hẹp khoảng cách giàu nghèo với các vùng khác trong cả nước, nhất là vùng đồng bằng vẫn đang là vấn đề trọng tâm cần quan tâm của các địa phương vùng biên giới.
Nhìn chung, hội thảo là diễn đàn để các nhà khoa học, các nhà hoạch định chính sách chia sẻ, thảo luận các kết quả nghiên cứu khoa học, các kinh nghiệm thực tiễn của các nước trong phát triển kinh tế, từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Trong khuôn khổ hội thảo, các chuyên gia nghiên cứu khoa học dành nhiều thời gian trao đổi, thảo luận, tìm giải pháp, trong đó nhấn mạnh đưa ra các đề xuất nhằm phát triển kinh tế vùng biên giới đất liền. Qua đó, rút ra những bài học kinh nghiệm và những kiến nghị phù hợp với điều kiện phát triển vùng biên giới tại Việt Nam để gửi các cơ quan có thẩm quyền.
Một số hình ảnh tại Hội thảo
Chủ trì các phiên tại Hội thảo
Diễn giả Dr. Ky Sereyvath- Viện trưởng Viện Nghiên cứu Trung Quốc, Viện Hoàng gia Campuchia trao đổi tại Hội thảo
Diễn giả Ông Atul Aneja, Tổng biên tập Tạp chí Narrative, Ấn Độ trao đổi tại Hội thảo
Tại buổi Hội thảo, các nhà khoa học đã thảo luận, chia sẻ tại Hội thảo
Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo